Ιστορία

Μια Σύντομη Ιστορική Αναδρομή

Η ιστορία της εργοθεραπείας στην Ελλάδα είναι πλούσια και συνδέεται στενά με την εξέλιξη του τομέα της αποκατάστασης και της ψυχιατρικής στην Ελλάδα.

Tα πρώτα θεραπευτικά προγράμματα «απασχόλησης» ξεκίνησαν στην Ελλάδα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ως μέρος των προσπαθειών της εποχής για την αποκατάσταση των τραυματισμένων στρατιωτών. Τα προγράμματα αυτά ιδρύθηκαν το 1946 με την υποστήριξη του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού και της UNRRA (United Nations Relief and Rehabilitation Administration). Οργανώθηκαν από την Belle Grieve, φυσιοθεραπεύτρια από τις ΗΠΑ και πρόεδρο της Διεθνούς Εταιρείας για την Προστασία των Αναπήρων, και την ελληνικής καταγωγής Μπήλιω O’Caffrey η οποία είχε έρθει σε επαφή με την εργοθεραπεία στο Ηνωμένο Βασίλειο ως εθελόντρια στο Βρετανικό Ερυθρό Σταυρό. Τα πρώτα προγράμματα «απασχολησιοθεραπείας» περιλάμβαναν δραστηριότητες χειροτεχνίας όπως βιβλιοδεσία, κέντημα, υφαντική, δερματοτεχνία, ζωγραφική κ.α. Αρχικά τα προγράμματα πραγματοποιούνταν στο Ριζάρειο νοσοκομείο στη συνέχεια στο νέο τότε, Κέντρο Αποκατάστασης Τραυματιών (ΚΑΤ). Στη συνέχεια επεκτάθηκαν και σε άλλα γενικά και ψυχιατρικά νοσοκομεία της Αθήνας. Η συμβολή των προγραμμάτων αυτών στην αποκατάσταση και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών ήταν καθοριστική.

Για τη στελέχωση αυτών των προγραμμάτων, η Μπήλιω O’Caffrey έπεισε τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό να δημιουργήσει την Επιτροπή Εργοθεραπείας η οποία αποτελούνταν από σημαντικές προσωπικότητες της Αθηναϊκής κοινωνίας, αλλά και εθελόντριες που είχαν εργαστεί ως αδερφές νοσοκόμες στον Ερυθρό Σταυρό. Η Επιτροπή Εργοθεραπείας λειτούργησε όλα τα προγράμματα Εργοθεραπείας στην Ελλάδα και τα στελέχωσε με εθελόντριες βοηθούς Εργοθεραπείας που εκπαιδεύτηκαν σε τρεις εκπαιδευτικές σειρές Εργοθεραπείας (1950-51, 1956-57, 1960-61) που η Επιτροπή οργάνωσε. Τα μαθήματα εργοθεραπείας σε αυτές τις σειρές αρχικά δίδασκε η Ρούλα Γρηγοριάδου, η πρώτη πτυχιούχος εργοθεραπεύτρια στην Ελλάδα, η οποία  απέκτησε το πτυχίο της το 1949 από τη Σχολή Εργοθεραπείας Dorset House στην Αγγλία, όπου είχε σταλεί με υποτροφία από το Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό ως πρώην εθελόντριά του. Αργότερα προστέθηκαν στους διδάσκοντες καθοριστικές μορφές του επαγγέλματος στην Ελλάδα, όπως η Λίνα Σύρρου-Κωστάκη και η Άννα Δεληγιάννη-Πανουή οι οποίες επέστρεψαν από τις σπουδές τους στην Αμερική. Το 1961 επιστρέφει στην Ελλάδα και η Σοφία Δούμα-Ανέστη από την Αμερική όπου ολοκλήρωσε τις σπουδές της στην Εργοθεραπεία και η οποία οργάνωσε και δούλεψε ως προϊσταμένη Εργοθεραπείας το Τμήμα Εργοθεραπείας της Ελληνικής Εταιρείας Αποκατάστασης Αναπήρων Παίδων (ΕΛΕΠΑΑΠ). Η συνεισφορά αυτών των πρώτων πτυχιούχων εργοθεραπευτριών ήταν καθοριστική στην εδραίωση του επαγγέλματος, στη δημιουργία του Συλλόγου Εργοθεραπευτών, αλλά και στη δημιουργία του Τμήματος Εργοθεραπείας αργότερα.       

Τη δεκαετία του 1960 η Λίνα Σύρρου-Κωστάκη και η Σοφία Δούμα-Ανέστη δραστηριοποιούνται σημαντικά και ιδρύουν τον πρώτο Σύλλογο Εργοθεραπευτών. Το 1962 με το άρθρο 54 του Βασιλικού Διατάγματος 451, κατοχυρώθηκε νομοθετικά η υποχρεωτική πρόσληψη «απασχολησιοθεραπεύτριας στις Νευροψυχιατρικές Κλινικές» (Εφημερίδα Κυβερνήσεως, 1962). Σε αυτές τις συνθήκες, και επειδή οι λίγες εργοθεραπεύτριες, πτυχιούχοι σχολών, καθώς και οι εθελόντριες των σειρών του Ερυθρού Σταυρού δεν επαρκούσαν, για την κάλυψη των θέσεων αυτών διορίζονταν και απόφοιτες από τις Σχολές Ανώτερης Οικιακής Οικονομίας (Χαροκόπειος, Αριάδνειος).

Ο όρος «απασχολησιοθεραπεία» χρησιμοποιήθηκε αρχικά για να ονομασθεί αυτή η ειδικότητα και σήμαινε την θεραπεία που επιτυγχάνεται μέσω οποιασδήποτε ασχολίας. Αργότερα ονομάσθηκε «Εργασιοθεραπεία» και το 1985 ο Σύλλογος Ελλήνων Εργοθεραπευτών ψηφίζει την αλλαγή του ονόματος του επαγγέλματος σε «Εργοθεραπεία» εφόσον ο όρος «έργο»  περιλαμβάνει ένα σύνολο δραστηριοτήτων που απαιτούνται για την επίτευξη ενός στόχου. 

Το 1977 ιδρύεται το Τμήμα «Εργασιοθεραπείας» στην Ανώτερη Σχολή Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας στο Κέντρο Ανώτερης Τεχνολογικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (ΚΑΤΕΕ) Αθήνας. Ο διορισμός επαγγελματιών άλλων ειδικοτήτων σε θέσεις Εργοθεραπείας σταμάτησε τη χρονιά που αποφοίτησαν οι πρώτοι εργοθεραπευτές από το Τμήμα αυτό. Το 1984 το Τμήμα εντάχθηκε στη Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος (ΤΕΙ)  Αθήνας όπου και συνεχίστηκε η εκπαίδευση και η ανάπτυξη του κλάδου. Από το Μάρτιο του 2018 λειτουργεί ως Τμήμα του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και το 2019 μετεγκαταστάθηκε στο κτήριο της Πανεπιστημιούπολης «Άλσος Αιγάλεω».

Το Τμήμα μετά από σταθερή και συνεπή πορεία πλέον των 45 ετών από την ίδρυσή του, είναι αναγνωρισμένος κόμβος παραγωγής και μετάδοσης της γνώσης της Επιστήμης της Εργοθεραπείας. Ταυτόχρονα, το Τμήμα παρακολουθεί συστηματικά τις διεθνείς εξελίξεις, τόσο στα σύγχρονα θεραπευτικά πρωτόκολλα, όσο και στην Εργοθεραπευτική παρέμβαση και εργαστηριακή έρευνα, αξιολογεί τις νέες τάσεις, και προσαρμόζει ανάλογα το Πρόγραμμα Σπουδών, ώστε οι απόφοιτοι να μπορούν να ανταποκριθούν με επιτυχία στις σύγχρονες απαιτήσεις του επαγγέλματος.

Το ΠΠΣ του Τμήματος Εργοθεραπείας είναι εναρμονισμένο τις οδηγίες της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Εργοθεραπείας (World Federation of Occupational Therapists – WFOT) minimun Standards of Occupational Therapy Education, ώστε οι απόφοιτοι:

• Να έχουν ευρεία ακαδημαϊκή και Εργοθεραπευτική εκπαίδευση και να είναι σε θέση να λειτουργήσουν σε όλους τους τομείς της Εργοθεραπείας.
• Να είναι σε θέση να ασκούν τεκμηριωμένη γενική Εργοθεραπεία, βασισμένη στην προσέγγιση επίλυσης προβλημάτων, χρησιμοποιώντας βασικές θεωρητικές γνώσεις.
• Να είναι σε θέση να συνεργαστούν με άλλους επαγγελματίες Υγείας, Κοινωνικής Φροντίδας και Εκπαίδευσης αναπτύσσοντας επικοινωνιακές δεξιότητες.
• Να είναι προετοιμασμένοι για δια βίου εκπαίδευση και συνεχή επαγγελματική εξέλιξη.

Να μπορούν να συμμετέχουν στην έρευνα που αποσκοπεί στη βελτίωση της Επιστήμης της Εργοθεραπείας και να αναδεικνύει τις κοινωνικές ανάγκες.